Mijn Caffeïne Detox – Waarom ik in juni de koffie laat staan

Vanaf eind mei ben ik begonnen aan iets wat ik al langer overwoog: een caffeïne detox. Geen koffie, geen zwarte of groene thee, geen energiedrankjes. Alleen kruidenthee en water. Als klinisch psycholoog ben ik altijd nieuwsgierig naar de wisselwerking tussen lichaam en geest. En hoewel ik wist dat caffeïne een stimulerend middel is, wilde ik aan den lijve ondervinden wat er gebeurt als je het níet meer gebruikt.

Wat doet caffeïne eigenlijk met je lichaam?

Caffeïne is wereldwijd de meest gebruikte psychoactieve stof. Het werkt in op je centrale zenuwstelsel en geeft je tijdelijk een gevoel van alertheid en energie. Op zich niets mis mee – tot je die oppepper steeds vaker nodig hebt om je dag door te komen.

Wat veel mensen niet weten, is dat caffeïne ook invloed heeft op het stresshormoon cortisol. Caffeïne stimuleert de aanmaak van cortisol, zelfs als je niet onder stress staat. Cortisol is een hormoon dat ons helpt om te gaan met acute stress, maar een chronisch verhoogd cortisolniveau kan op termijn leiden tot:

• Slechter slapen

• Prikkelbaarheid

• Verminderde concentratie

• Angstgevoelens

• Vermoeidheid op de lange termijn

Met andere woorden: wat je met die ochtendkoffie op de korte termijn wint, kun je op de lange termijn verliezen.

Waarom een detox?

Voor mij was de detox geen statement tegen koffie – ik hou van koffie. Maar ik merkte dat ik steeds vaker ‘moest’ drinken om wakker te blijven, me te concentreren of even een oppepper te voelen. Dat gevoel van afhankelijkheid wilde ik onderzoeken. Wat gebeurt er als ik mijn lichaam en brein even laat resetten?

De eerste dagen: ontwenningsverschijnselen

De eerste drie tot vijf dagen kunnen pittig zijn. Mogelijke ontwenningsverschijnselen van caffeïne zijn:

• Hoofdpijn

• Vermoeidheid: je lichaam moet zelf weer zorgen voor energie zonder ‘kunstmatige’ hulp.

• Sombere stemming of prikkelbaarheid

• Concentratieproblemen

• Vertraagde stoelgang

Hoewel dit tijdelijk is, maakte het me bewust van de invloed die caffeïne op mijn systeem had. Mijn lichaam was zó gewend geraakt aan dagelijkse stimulatie, dat het hier en daar moeite had met zelfregulatie.

Wat merk ik nu?

Na één week merkte ik dat mijn energie stabieler werd gedurende de dag. Geen plotselinge dips meer rond 15:00 uur, en opvallend: ik sliep dieper en werd frisser wakker. Ook had ik minder last van onrust of dat gejaagde gevoel dat soms ‘gewoon’ leek, maar achteraf duidelijk gelinkt was aan caffeïnegebruik.

Wat kun jij hiermee?

Ik zeg niet dat iedereen moet stoppen met caffeïne. Voor veel mensen is het een prettige gewoonte, en in gematigde hoeveelheden hoeft het geen probleem te zijn. Maar als je last hebt van stress, slaapproblemen of energiepieken en -dalen, dan kan het zinvol zijn om eens te onderzoeken hoe caffeïne daarin een rol speelt.

Een detox van twee tot vier weken kan een waardevolle zelfobservatie zijn. Zie het als een manier om opnieuw contact te maken met de natuurlijke signalen van je lichaam – zonder filter.

Wil je meer weten over de relatie tussen stress, leefstijl en mentale gezondheid? Neem gerust contact op of plan een kennismakingsgesprek in.